Από τον Παντελή Σταυρινού,

Διευθυντή Νευροχειρουργό στο Metropolitan Hospital,

Επίκουρο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κολονίας, στη Γερμανία

Η σπονδυλική μας στήλη καλείται να στηρίξει ολόκληρο το σώμα μας σε κάθε μας ενέργεια ή δραστηριότητα: όταν κινούμαστε, όταν σηκώνουμε βάρη, όταν αθλούμαστε και όταν στεκόμαστε για ώρα, και αυτό ισχύει «για μια ζωή», τη ζωή μας. Ας δούμε, όμως, πώς μπορούμε να τη διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση, κυριολεκτικά για μια ζωή…

Καλή στάση σώματος

Η σπονδυλική στήλη έχει τρεις καμπύλες: στον αυχένα, τον θώρακα και στη μέση. Η σωστή ισορροπία ανάμεσα σε αυτές τις καμπύλες βοηθά το κέντρο βάρους μας να παραμένει ιδανικό, αποφορτίζοντας έτσι συνδέσμους και μυς. Το αντίθετο συμβαίνει όταν η στάση του σώματος είναι λανθασμένη. Μερικά από τα «κλασικά» λάθη που κάνουμε είναι να καμπουριάζουμε μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή, ρίχνοντας τον αυχένα μπροστά και σηκώνοντας το κεφάλι όρθιο, ή να «κρεμάμε» τους ώμους μας.

Πόνος στον αυχένα και κινητά τηλέφωνα

Η αυξανόμενη χρήση κινητών συσκευών μπορεί να συμβάλει στην κακή υγεία της σπονδυλικής στήλης, επηρεάζοντας τη στάση και τη μηχανική του σώματός μας. Η καταπόνηση του αυχένα αυξάνεται καθώς αυξάνεται η γωνία του κεφαλιού προς τα εμπρός, κάτι που συμβαίνει όταν κοιτάμε το κινητό μας. Όταν κρατάμε το κεφάλι μας όρθιο, στη σωστή θέση, ο αυχένας καλείται να σηκώσει περίπου 4,5 κιλά βάρους. Αρκεί μια κάμψη του κεφαλιού κατά 30 περίπου μοίρες και το βάρος αυτό εκτοξεύεται στα 40 κιλά περίπου!

Εργασία και προβλήματα σπονδυλικής στήλης

Πολλά επαγγέλματα θέτουν τους εργαζομένους σε υψηλό κίνδυνο χρόνιου τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης. Το πλήθος δε των επαγγελμάτων που το κάνουν μπορεί να σας εκπλήξει:

• Οικοδόμοι: Οι άνθρωποι που εργάζονται σε ένα εργοτάξιο περνούν πολύ χρόνο σηκώνοντας, λυγίζοντας, κουβαλώντας, τραβώντας επανειλημμένα. Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις –και ειδικά οι δονήσεις– οδηγούν σε υπερβολική καταπόνηση του μυοσκελετικού συστήματος και τραυματισμούς, και ο πόνος στην πλάτη είναι εξαιρετικά συχνός. Οι εργάτες όμως είναι εκτεθειμένοι και σε κίνδυνο οξέος τραύματος. Οι σοβαροί τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης από πτώσεις μπορεί να προκαλέσουν αναπηρία και μερικές φορές είναι απειλητικοί για τη ζωή.
• Νοσηλευτές: Οι νοσηλευτές διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για πόνο στην πλάτη και τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης. Το 80% όλων των τραυματισμών στην πλάτη και στους ώμους οφείλονται σε μετακινήσεις ασθενών. Η μεταφορά ενός ασθενούς μεταξύ του κρεβατιού, της μπανιέρας και της τουαλέτας απαιτεί ανύψωση, κράτημα και τράβηγμα, κινήσεις που καταπονούν σημαντικά τη σπονδυλική στήλη.
• Υπάλληλοι σε αποθήκες ή σουπερμάρκετ: Η εργασία σε μια αποθήκη ή σε ένα σουπερμάρκετ απαιτεί συχνά από τους εργαζομένους να σηκώνουν βάρη, να σπρώχνουν, να τραβούν ή να έχουν, για ώρα, άβολες στάσεις σώματος. Ορισμένες μάλιστα εργασίες απαιτούν τον χειρισμό μηχανημάτων, τα οποία παράγουν έντονους κραδασμούς σε ολόκληρο το σώμα.
• Οδοντίατροι και χειρουργοί: Και τα δύο επαγγέλματα απαιτούν παρατεταμένη ορθοστασία, σκύψιμο, κάμψη και άβολη στάση του σώματος, συχνά με την επιπλέον επιβάρυνση ποδιάς μολύβδου.

Ώρα για ύπνο

Ένα καλό στρώμα διατηρεί την ίδια φυσική ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης που έχουμε όταν στεκόμαστε και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του πόνου στην πλάτη. Μερικές απλές συμβουλές για ξεκούραστο ύπνο είναι οι εξής:

• Προσπαθήστε να μην κοιμάστε μπρούμυτα.
• Αν κοιμάστε ανάσκελα, βάλτε ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα.
• Αν κοιμάστε πλάγια, βάλτε ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια σας. Θα βοηθήσει να ευθυγραμμιστεί η σπονδυλική σας στήλη.
• Χρησιμοποιήστε ανατομικό μαξιλάρι.

Διατροφή και άσκηση

Οι διατατικές ασκήσεις, η ενδυνάμωση και η αερόβια άσκηση αποτελούν μέρος μιας ρουτίνας η οποία, σε βάθος χρόνου, μπορεί να προστατέψει σημαντικά τη σπονδυλική στήλη. Προσπαθήστε να βάλετε τη γιόγκα ή το πιλάτες στη ζωή σας. Φροντίστε να κάνετε τουλάχιστον λίγα λεπτά διατάσεων την ημέρα.

Και μην ξεχνάτε τη διατροφή. Η σωστή διατροφή βοηθά να διατηρηθεί το σωματικό βάρος χαμηλά, και έτσι αποφεύγεται η παχυσαρκία, η οποία είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για τη μέση.

Κάπνισμα και πόνος στη μέση

Αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι ότι το κάπνισμα επιταχύνει τη φθορά της σπονδυλικής στήλης. Η αθηρωμάτωση των μικρών αγγείων της οδηγεί σε μειωμένη αιμάτωση και μειωμένη απομάκρυνση των επιβαρυντικών χημικών ουσιών, όπως είναι οι ελεύθερες ρίζες. Επιπλέον, το κάπνισμα οδηγεί σε μειωμένη οστική πυκνότητα και είναι εξαιρετικά επιβαρυντικό σε περίπτωση σπονδυλοδεσίας, γιατί αποτρέπει τη δημιουργία νέου οστού.